Warunki szkodliwe i szczególne w pracy

​

Praca w szczególnych warunkach i warunkach szkodliwych to dwa różne pojęcia, które często mylone są nie tylko przez pracowników, ale również pracodawców. Warto je rozróżnić, by wiedzieć, jak definiowane są wspomniane środowiska pracy i z jakimi prawami lub obowiązkami się wiążą.

Czym są warunki szkodliwe pracy?

Zwykle młodzi pracownicy w prywatnych firmach mogą nie znać pojęcia szkodliwych warunków pracy. Warto jednak wiedzieć, że są to czynniki, które mogą doprowadzić do choroby zawodowej. Izabela Foltyn - specjalistka z portalu www.praca-andrychow.pl tłumaczy, że możemy tu wydzielić kilka kategorii. Mogą nimi być w pierwszej kolejności czynniki fizyczne, czyli hałas lub temperatura. Ustawodawca wymienia ponadto czynniki chemiczne, którymi mogą być substancje rakotwórcze, drażniące, uczulające i toksyczne. Wreszcie należy wspomnieć o czynnikach biologicznych, które precyzuje się jako wirusy, bakterie i grzyby. Mogą być one równie groźne dla zdrowia pracowników,  ale jednocześnie mogą wiązać się przenoszeniem chorób na innych członków rodziny.

Prawa pracownika w przypadku warunków szkodliwych

Jakie obowiązki nakładane są z tego tytułu na pracodawcę? Okazuje się, że nie ma twardych przepisów, które nakazują wypłatę dodatków dla pracowników, którzy pracują w trudnych warunkach. Pracodawca ma jedynie prawo do wypłacania takiego dodatku, jeśli wynika on z regulaminu pracy lub regulaminu wynagrodzenia. W wielu prywatnych zakładach pracy nie jest to element składowy pensji. Najczęściej dodatek za szkodliwe warunki pracy wypłacany jest w spółkach, które są częścią Skarbu Państwa. 

Pracodawca jest jedynie zobowiązany do poprawienia warunków pracy, co nie jest precyzyjnie zdefiniowane. Musi ponadto wysyłać swojego pracownika na badania profilaktyczne. Jeśli zostanie stwierdzona choroba zawodowa, to pracownik ma prawo do świadczenia ZUS. Szczegółowy wykaz chorób uprawniających do pobierania zasiłków lub rent można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Czym są warunki szczególne pracy?

Należy w tym miejscu wyróżnić szczególne warunki pracy, jak i pracę w szczególnym charakterze, w której wymaga jest doskonała sprawność psychofizyczna. Oba przypadki definiuje Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych

Zacznijmy jednak od pracy w szczególnych warunkach. Zaliczyć tu trzeba oczywiście wszystkich górników, ponieważ szczególnym warunkiem pracy jest obecność przy przeróbce mechanicznej albo wzbogacaniu węgla lub rud metalu.

Za szczególne warunki pracy uznaje się także urabianie minerałów, obsługę wielkich pieców stalowniczych ,pracę przy kuciu ręcznym w kuźni lub przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych.

Praca w szczególnych warunkach  dotyczy także platform wiertniczych, a także odwiertów w górnictwie otworowym i układanie na gorąco powierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych. Do tej grupy zaliczamy ponadto pracę przy wywozie nieczystości, a także pracę na wysypiskach śmieci.

Jak wspomnieliśmy wcześniej istnieje również grupa zawodów, do których stosuje się termin pracy w szczególnym charakterze. To zajęcia obarczone ogromną odpowiedzialnością, w których duży stres jest codziennością. Ustawodawca wymienia w tym miejscu pracę przy kontroli ruchu, prowadzenie środków transportu publicznego, nawigację statków, a także ratownictwo medyczne.

Prawa pracownika w przypadku warunków szczególnych

Do czego więc uprawnione są osoby wykonujące taki zawód. Jak łatwo się domyślić mogą one przejść na wcześniejszą, pomostową emeryturę. Aby wnioskować o takie świadczenie pracownik musi przepracować przynajmniej 15 lat w szczególnych warunkach pracy, osiągnął wiek emerytalny sprzed zmiany ustawy, czyli 55 w przypadku kobiet i 60 w przypadku mężczyzn. Okres składowy musi wynosić 20 lat dla kobiet i 25 dla mężczyzn. Pracownik musi ponadto rozwiązać umowę o pracę ze swoim pracodawcą.

Materiał zewnętrzny